Centrum Pomocy Rodzinom Osób Zaginionych

Często w radiu lub telewizji słyszymy o zaginionych bez wieści ludziach, którzy wyszli z domu i nie wrócili. Co robić w wypadku, kiedy zaginęła osoba bliska? Dokąd się zwracać z prośbą o pomoc? Jak temu zapobiec? Na te i inne pytania odpowiada Ona Gustienë, przewodnicząca Centrum Pomocy Rodzinom Osób Zaginionych.

Od kiedy działa Centrum Pomocy?

Nasze Centrum jest organizacją pozarządową. Założone zostało w 1996 r. i początkowo działało w składzie Litewskiego Stowarzyszenia Praw Człowieka, zaś od kwietnia 1999 r. jest samodzielną organizacją. Założycielami Centrum są rodzice i bliscy osób zaginionych bez wieści, którzy widzieli jak bezskutecznie i opieszale poszukiwane są ich zaginione dzieci, jak na czas nie są podejmowane niezbędne działania. Mamy swoje oddziały w Kownie, Poniewieżu i Kłajpedzie.

Jest to jedyna tego typu organizacja na Litwie, która otrzymała międzynarodowe wyróżnienie. Nasza praca została doceniona i w grudniu ubiegłego roku przedstawicielstwo ONZ w Wiedniu wraz z rządem Austrii oraz miastem Wiedeń wręczyło nagrodę "UN Vienna Civil Society Award" naszej organizacji pozarządowej - Centrum Pomocy Rodzinom Osób Zaginionych. Do tej nagrody nominowanych było 220 kandydatów. Nagrodę przyznano 2 osobom i 2 organizacjom z Rumunii, Indii, Pakistanu i Litwy za zasługi w dziedzinie sprawiedliwości i postępu społecznego, zwłaszcza w zakresie walki z narkomanią i terroryzmem. Na tę nagrodę, ustanowioną w 1999 r. przez Biuro ONZ w Wiedniu, rząd austriacki i miasto Wiedeń, składa się medal, certyfikat i nagroda pieniężna.

Jakie są podstawowe cele pracy Centrum Pomocy Rodzinom Osób Zaginionych?

Podstawowym celem naszej pracy jest: aktywizacja poszukiwań zaginionych bez wieści, działalność edukacyjno-prewencyjna skierowana przeciwko handlowi ludźmi, integracja ofiar handlu ludźmi, kształtowanie opinii publicznej - współczucia i wyrozumiałości wobec ofiar i bliskich osób zaginionych oraz nietolerowania przestępców - handlarzy ludźmi, doskonalenie bazy prawnej w celu powstrzymania ytch zjawisk i przyśpieszenia reintegracji ofiar oraz działalność lobbystyczna.

Jakiej pomocy może udzielić Centrum?

Jesteśmy organizacją społeczną. W naszym regulaminie mówi się, że nie mamy prawa dublować pracę instytucji państwowych, czyli zajmować się poszukiwaniem ludzi zaginionych. Mamy jednak na celu ułatwianie tych poszukiwań, udzielanie potrzebnej informacji, to znaczy dokąd powinni zwracać się ludzie, bliscy zaginionej osoby. Poszukiwanie zaginionych rozpoczyna się od zawiadomienia policji. Rzeczą ważną jest podanie jak najwięcej informacji o osobie zaginionej. Jednym z najważniejszych naszych zadań jest wpływ na inne organizacje, tzn. aby poszukiwanie nie było odkładane w czasie.

Z jakimi przypadkami najczęściej styka się Centrum?

Muszę powiedzieć, że każda zaginiona bez wieści osoba to osobny przypadek. Jednak można wyróżnić kilka kategorii zaginionych ludzi. Przede wszystkim to są wypadki, kiedy bez wieści znikają młode, często niepełnoletnie dziewczęta. Międzynarodowy termin takie wypadki określa jako handel ludźmi. Często jest to mylnie nazywane prostytucją. Trzeba zaznaczyć, że te dwa zjawiska różnią się między sobą. Osoby młode często zgadzają się na pracę za granicą, obiecane są całkiem inne warunki pracy niż w rzeczywistości. Po przebyciu u osoby zatrudnionej zabierane są wszystkie dokumenty, ogranicza się jej wolność, zabrania się obcować z rodziną itd. W takim wypadku są naruszane prawa człowieka. Być może ktoś powie, że te dziewczęta wiedzą na co się zgadzają, jednak naszym obowiązkiem nie jest osądzanie. Obowiązkiem naszego chrześcijańskiego społeczeństwa jest udzielanie pomocy każdej ofierze.

Drugą kategorią są nasi przedsiębiorcy, którzy często wyjeżdżają za granicę w sprawach biznesu. To jest jeszcze jedna kategoria ludzi poszukiwanych. Jeszcze jedną kategorią są dzieci.

Ilu ludzi statystycznie, powiedzmy co roku, ginie bez wieści i ilu odnajduje się?

Dokładną statystykę mogłaby podać policja. Mogę powiedzieć, że orientacyjnie co roku znika około 1500 ludzi, wśród nich dwie trzecie stanowią mężczyźni i jedną trzecią kobiety. Odnajduje się zaś ok. 70 % zaginionych. Powinniśmy jednak pamiętać, że za zaginione bez wieści uważa się też takie osoby, które wychodzą z domów, ale po pewnym czasie wracają.

Co robi Centrum, aby zapobiec zaginięciu ludzi i aby takich wypadków było mniej?

Przede wszystkim staramy się informować społeczeństwo, organizujemy odczyty w szkołach i kuratoriach oświaty oraz w samorządach terytorialnych dla pracowników socjalnych, rozpowszechniamy pocztówki i foldery informacyjne. Szczególnie dbamy, by ta informacja dotarła do szkół i organizacji polsko - i rosyjskojęzycznych, ponieważ stosunkowo więcej ludzi jest zaginionych wśród mniejszości narodowych. Być może z tej przyczyny, że mają mniej informacji na ten temat lub informacja w języku litewskim do nich nie dociera, jak też do mieszkańców wsi wyjeżdżających coraz liczniej za granicę, ponieważ mają trudności ze znalezieniem pracy.

Za pomocą bezpłatnej linii telefonicznej udzielamy konsultacji i porad. Numer naszej linii 8 800 26 161, mamy też swoją stronę w internecie: www.missing.lt . W wypadku zaginięcia człowieka prosimy się zwracać pod adresem: Žirmunu 67, 2012 Vilnius lub telefonicznie: 277 31 34.

Dziękuję za rozmowę.

Honorata Szocik

Na zdjęciu: Wręczenie nagrody "UN Vienna Civil Society Award" druga od lewej Ona Gustiene

Nasz Czas 16/2003 (605)