Zdzisław Partyka

Towarowy sad wiśniowy

(Ciąg dalszy z nr 14)

Cięcie i formowanie koron

Bez względu na termin sadzenia, do cięcia i formowania koron należy przystąpić wiosną. Zasadą jest usunięcie wszystkich rozgałęzień bocznych na pniu, do wysokości 50-60 cm, jeżeli nie zostały usunięte w szkółce. Na przyszłe konary szkieletowe przeznaczyć trzeba 3-5 równomiernie wyrosłych wokół osi pnia pędów, skracając je na 2-3 oczka. Skracanie pędów bocznych wykonujemy 1-2 cm nad oczkiem znajdującym się po dolnej stronie pędu. Przewodnik należy przyciąć w odległości 30-50 cm od najwyżej położonego pędu bocznego.

Obowiązkowo, wszystkie rany po cięciu smarować należy natychmiast pastą Funaben 03 PA z dodatkiem 1 łyżeczki Miedzianu 50 do 1 opakowania. Można wykorzystać do tego celu białą farbę emulsyjną, również z domieszką 2% Miedzianu. Zabieg ten zabezpiecza przed wnikaniem patogenów powodujących występowanie chorób grzybowych kory i drewna.

W pierwszych latach po posadzeniu, tj. w okresie wchodzenia w pełnię owocowania, cięcie wiśni sprowadza się do cięcia sanitarnego, tj. usuwania gałęzi chorych, uszkodzonych mechanicznie oraz wyrastających w środku korony i niepotrzebnie zagęszczających ją. Po wejściu w pełnię owocowania, różne odmiany wiśni wymagają indywidualnego podejścia do cięcia. Łutówka w 4-5 roku po posadzeniu zaczyna przenosić owocowanie na peryferie korony, przybierając pokrój zwisający. Aby temu skutecznie przeciwdziałać, należy poprzez skracanie gałęzi spowodować wybijanie jak największej ilości pędów owoconośnych jednorocznych ze środka korony, bacząc jednakże na jej nadmierne zagęszczenie. W intensywnych sadach wiśniowych wysokość korony powinna wahać się od 2,25 do 2,50 m. Zapewnia to łatwy i szybki zbiór owoców, dobre doświetlenie środka korony-oraz podnosi zdecydowanie skuteczność zabiegów ochrony roślin przed chorobami i szkodnikami.

Odmiany o wzniosłym pokroju koron i nadmiernie zagęszczające się, takie jak North Star, Nefris czy Kelleris 16, wymagają cięcia zupełnie odmiennego. Nie należy mianowicie skracać pędów i gałęzi w koronie, ale usuwać je całkowicie"na obrączkę" lub zostawiając niewielkie sęczki.

Wskazane jest również, bezpośrednio po cięciu, wykonanie opryskiwania drzew preparatem Miedzian, w dawce 3,0 kg/ha, zabezpieczającym dodatkowo rany o małej średnicy, które nie zostały posmarowane pastami. Wszystkie odmiany, a głównie Łutówka, wymagają po kilkuletnim okresie intensywnego owocowania, radykalnego cięcia odmładzającego. Ogołocone konary i grube gałęzie skraca się o 1/3 do 1/2 ich długości, ograniczając jednocześnie wysokość drzew. Takie cięcie wykonane w 7-8 roku po posadzeniu pozwoli na dobre owocowanie przez następne kilka lat życia sadu, znacznie podniesie efektywność zabiegów ochrony roślin i pośrednio wpłynie dodatnio na wydajność przy zbiorze owoców.

Nawożenie

Zakładając, że przed posadzeniem sadu wykonano nawożenie obornikiem i dodatkowo wysiano nawozy mineralne potasowo-fosforowe"na zapas", można nie stosować ich w pierwszych 2-3 latach życia sadu. Natomiast konieczne jest nawożenie azotowe już od pierwszego roku po posadzeniu. Azot w postaci saletry amonowej lub mocznika należy wysiewać w dawce ok.15- g na 1 m2. Przez pierwsze lata praktykuje się wysiewanie nawozów indywidualnie pod każde drzewko na powierzchnię 1,5 raza większą od średnicy korony drzewek. Od 4 roku po posadzeniu, najlepiej na podstawie wyników analizy chemicznej gleby, należy przystąpić do uzupełniającego nawożenia potasem i fosforem. W tym celu jesienią wysiewa się superfosfat i sól potasową lub Polifoskę. Bardzo dobre oddziaływanie na wzrost młodych drzewek wiśni po posadzeniu wywiera ściółkowanie obornikiem. Ściółka zapewnia utrzymanie dobrej wilgotności gleby i umożliwia prawidłowy wzrost młodych korzeni oraz częściowo zabezpiecza drzewka w potrzebne, łatwo przyswajalne składniki pokarmowe. Owocujący sad wiśniowy powinno się nawozić corocznie, przede wszystkim azotem i potasem w dawce 60-120 kg N/ha i 80-140 kg K20/ha, przyjmując zasadę, że nawozy azotowe wysiewa się wczesną wiosną, a potasowe jesienią lub wiosną.

Na słabszych stanowiskach stosujemy wyższe dawki nawozów. Co kilka lat sad wiśniowy należy zwapnować, używając do tego celu wapna magnezowego w dawce 1,0-2,0 t/ha. Z reguły polecany jest jesienny termin rozsiewania wapna, tj. po opadnięciu liści. Niezależnie od nawożenia dokorzeniowego, niedobór makro- i mikroelementów można uzupełnić poprzez dokarmianie dolistne nawozami wieloskładnikowymi, łącznie z opryskiwaniem przeciwko chorobom grzybowym.

Utrzymanie gleby

Pielęgnacja gleby w młodym sadzie wiśniowym powinna w miarę możliwości opierać się na mechanicznym zwalczaniu chwastów zarówno w rzędach drzew, jak i w międzyrzędziach. Herbicydów doglebowych, a szczególnie Azorimu, nie należy stosować bezpośrednio po posadzeniu drzewek wiśni ze względu na ich dużą wrażliwość w stosunku do triazyn. Na mniejszych areałach i przy dużych zasobach siły roboczej chwasty w rzędach drzew można niszczyć ręcznie przez motyczenie kilka razy w sezonie. Do tego celu można również wykorzystywać chwastownik ciągnikowy niszczący chwasty i spulchniający glebę do głębokości ok.3,0 cm. Głębokie spulchnianie jest nie wskazane, gdyż może prowadzić do uszkodzenia korzeni.

Międzyrzędzia powinno się utrzymywać przez 2-3 lata w postaci czarnego ugoru, przy pomocy kultywatora z wałkiem strunowym, a później zadarnić.

Od 2 roku po posadzeniu bardzo dobrym herbicydem zwalczającym wszystkie chwasty, zarówno jedno- jak i dwuliścienne, jest Roundup 3,01/ha z dodatkiem 4,0 kg/ha siarczanu amonu, w 200-400 1 wody na 1 ha powierzchni opryskiwanej. Najlepszy efekt uzyskuje się stosując w.w. mieszankę dwukrotnie w czasie sezonu, tj. późną jesienią i późną wiosną, na przełomie maja i czerwca. Jesienią, substancja czynna Roundupu -"glifosat" - wraz z sokami chwastów przemieszcza się do najodleglejszych części ich korzeni i kłączy.

Na początku czerwca natomiast, oprócz innych chwastów najczęściej występują zaawansowane już wschody chwastnicy jednostronnej - bardzo uciążliwego chwastu w sadownictwie.

Przy stosowaniu Roundupu lub Awansu, herbicydów układowych o działaniu totalnym, należy bezwzględnie pamiętać o zachowaniu szczególnych środków ostrożności w odniesieniu do drzewek wiśni. W żadnym wypadku nie wolno dopuścić do opryskiwania młodych zielonych części pni i konarów, a także liści.

Choroby i szkodniki oraz ich zwalczanie

Wiśnia należy do gatunków sadowniczych reagujących wyraźnie na niedostateczną ochronę chemiczną lub jej brak. Wyraża się to osłabionym wzrostem drzew, zamieraniem poszczególnych konarów lub gałęzi oraz widocznym spadkiem lub wręcz zanikiem plonowania. Jakość owoców z drzew porażonych przez czynniki chorobotwórcze lub szkodniki jest z reguły mierna. Porażone drzewa często przemarzają i podlegają wcześniejszej likwidacji. W celu rozpoznawania chorób i szkodników najczęściej występujących w sadach wiśniowych, należy korzystać ze stosownej literatury.

Odmiany rekomendowane do wysadzania na Litwie: Kelleriis 16, Nord Star, Žagarvyšne, Vietine rugščioji, Vytenu žvaigžde.

Nasz Czas 15/2003 (604)