Nasz Czas

Rdzenna ludność Alzacji (niem. Elzass), jest ich około 1,6 miliona. Mówią alemańskim dialektem języka górnoniemieckiego; używają też języka francuskiego, jako jęz. państwowego. Większość Alzatczyków to katolicy, są także luteranie. Wśród Alzatczyków mocne jest poczucie własnej tożsamości narodowej i regionalnej odrębności, ukształtowanej na pograniczu niemiecko - francuskim.

Część Alzatczyków zalicza siebie do narodu francuskiego, inni zaliczają do narodu niemieckiego, trzeci liczą siebie oddzielnym narodem. Odpowiednio i dążenia polityczne są rozdzielone. Pierwsi chcieliby zostać w składzie Republiki Francuskiej; drudzy chcieliby przyłączyć się do Niemiec; trzeci zaś - państwa niepodległego, w skrajnym wypadku bardzo szerokiej autonomii. Na ogół jednak wszyscy Alzatczycy odznaczają się bardzo silnym poczuciem patriotyzmu regionalnego, zamiłowaniem do swej ojczyzny, co się potwierdza bardzo małym poziomem emigracji. Alzacja w porównaniu z innymi regionami Francji, ma największą gęstość zaludnienia. Do XX wieku był tu też największy przyrost naturalny ludności. Sprzyjające warunki rolnicze, handlowe, przemysłowe były przyczyną tego, że odpływu ludności w inne regiony Francji lub Niemiec prawie nie było. Wyjątkowe położenie etniczne Alzatczyków, powstrzymało także ich od absolutnego zlewania się z narodami francuskim lub niemieckim. Najstarszym fundamentem etnicznym Alzatczyków były celtyckie plemiona Rauraków, Sekwanów, Tulingów i Mediomatryków, którzy byli pokonani przez Rzymian w I wieku n.e. Zaś stolica Alzacji - Strasbourg istniała już jako miasto w XV wieku p.n.e., kiedy nosiła nazwę"Argentoratum". W V wieku n.e. Alzację najeżdżają germańskie plemiona Alemanów, którzy germanizują miejscową romanizowaną ludność, celtyckiego pochodzenia. Do dziś zostawiło to znaczny ślad w etnicznym rozwoju Alzatczyków, w odróżnieniu od sąsiedniej Lataryngii, którą najechały plemiona germańskich Franków Ripuarskich, których język był trochę inny od języka Almanów, i dziś Lotaryngowie mówią po niemiecku, ale on się różni od języka Alzatczyków. Jednak wkrótce do Alzacji wtargnęły tłumy Franków, którzy wyparli Alemanów i Alzacja została częścią wschodnią t.zw. Królestwa Austrazji. Po tym nastąpił okres Merowingów i intensywna ewangelizacja Alzacji. W 750 roku, Pepin Krótki ,ojciec Karola Wielkiego, podzielił Alzację administracyjnie na 2 części: Nordgau (Północny Kraj) i Sundgau (Południowy Kraj): ten podział istnieje do dziś. Poraz pierwszy nazwa Alzacji pojawiła się w latach 625-630, kiedy to było ogłoszone Księstwo Alzacji. W 843 roku, w Verdum układ był potwierdzony i Alzacja dostała się pod panowanie jednego z synów Karola Wielkiego - Lotara I. W 870 r. Alzacja wchodzi w skład Rzeszy Niemieckiej. W X wieku cesarze z dynastii Ottonów tworzą Święte Imperium Rzymskie Narodu Niemieckiego, a Alzacja zajmuje w nim ważne centralne miejsce. XII i XIII wieki są złotymi dla Alzacji. Pod rządami cesarzy niemieckich z dynastii Hohenstaufów, jeden z nich Fryderyk I Barbarossa, wyznaczył sobie Alzację jako osobistą własność swojej najbliższej rodziny. Był to czas szybkiego rozwoju miast, rzemiosła, powstania silnej i bogatej warstwy handlarzy. Były założone wyższe uczelnie, wybudowano wiele słynnych budowli świeckich i sakralnych. W każdym mieście była swoja giełda handlowa, zakładano cechy rzemieślnicze. W pierwszej połowie XII wieku Strasbourg otrzymał miano"wolnego cesarskiego". Najgłówniejsza katedra Strasbourga podlegała nie miejscowemu biskupowi, lecz radzie miejskiej, co dowodziło o przywilejach miasta. Wyrosły takie miasta jak Selestat, Colmar, Wissemburg, Obernai i Mühlhaus. Wszystko to jednak skończyło się z rozpoczęciem wojny stuletniej. Z początku wprawdzie kupcy alzaccy zarabiali na dostawach wojennych, lecz gdy Francja zubożała z powodu wojny, handlowcy również stracili swoje zyski. W następstwie srogich zim, kilka lat z rzędu nie było plonów, co z kolei wywołało głód i epidemie różnych chorób. We wszystkich biedach oskarżono Żydów, zaczęto ich prześladować, co zakończyło się dużymi pogromami w 1336 i 1349 latach. W 1354 r. dziesięć miast Alzacji, posiadających wolny status utworzyło unię wolnych miast"Decapole". Od 1384 r. Dolna Alzacja podlega biskupom strasburskim, w Alzacji Górnej już od 1168 r. panowali Habsburgowie.

W XVI wieku Alzację objęła wojna chłopska, a ponieważ w miastach Alzacji było rozwinięte drukarstwo, wynalezione niedawno przez Gutenberga, sprzyjało to rozpowszechnieniu się idei humanizmu i oświecenia, więc Alzacja poddała się wpływom reformacji; tu bezapelacyjnie poparto Tezy Marcina Lutra. W te czasy do Alzacji zaczęli uciekać z Francji hugenoci - francuscy kalwiniści, przed prześladowaniami swoich francuskich królów. Właśnie za ich sprawą, w Alzacji zaczął rozpowszechniać się język francuski. Pomyślny rozwój gospodarczy został gwałtownie przerwany przez prawdziwą tragedię tamtych czasów wojnę 30-letnią, która trwała w 1618-1648 latach i spustoszyła całą Europę. Alzacja ucierpiała w nie mniejszym stopniu, bowiem przez nią przetaczały się całe armie z Francji do Niemiec i na odwrót. Była górzystym placem strategicznym, więc o nią toczono ciągłe walki, jak też jednym z podstawowych pól bitewnych tamtej wojny. Ludność była doszczętnie zrujnowana, pola puste, splądrowane, spalone wojenną pożogą, bądź zarośnięte trawą. Po zakończeniu wojny, w 1648 r. był podpisany Traktat Westfalski, według którego większą część Alzacji Habsburgowie musieli oddać królowi francuskiemu. Po raz pierwszy w historii w Alzacji zapanowali Francuzi. Jednak nie cała Alzacja od razu była przyłączona do Francji, tylko jej zachodnia część. Francuzi jednak nie dawali za wygraną i stopniowo poszczypywali po małym kawałku Alzacji, aż w 1681 r. król francuski Ludwik XIV ostatecznie zdobył Strasbourg. Wtedy to Ren stał się naturalną granicą Francji. Oczywiście za wszystkimi tymi wydarzeniami stał kontrowersyjny kardynał-minister Francji Armand de Richelieu. To właśnie jemu powinni dziękować alzaccy Niemcy za to, że po raz pierwszy stali się mniejszością narodową. Zaś Ludwik XIV w owym 1681r. z wierzchołka góry spojrzawszy na Alzację, wykrzyknął:"Jaki piękny ogród..."

Flaga alzackich autonomistów: dwa pasy poziome czerwony i biały.

Prawdę mówiąc Paryż żadnych represji i nacisków na nowo zajętych terytoriach nie robił, nie niszczył kultury niemieckiej, starych tradycji, nie narzucał używanie języka francuskiego siłą, pozwalał bogacić się i odbudowywać kraj, czym zjednał sobie przychylność Alzatczyków, którzy i sami zaczęli przejmować kulturę francuską. Gdy na tron wszedł Ludwik XV zaczęto odbudowywać miasta zrujnowane w czasie wojny, budować eleganckie pałace. W tym czasie w Alzacji zrodził się przemysł, pojawili się pierwsi magnaci przemysłowi. W Mühlhaus były założone fabryki tkackie, na północnym wschodzie Alzacji, koło miasta Niederbronn zbudowano huty żelaza. W tym okresie Kościół Katolicki w Alzacji odzyskał wpływy, szczególnie w miastach. Luteranie i kalwiniści zostali tylko w miejscowościach wiejskich.

W 1789r. wybuchła rewolucja francuska. Alzatczycy z nadzieją wywalczenia niepodległości, bądź autonomii, bardzo aktywnie podtrzymali ją. W końcu, walcząc po stronie rewolucji , przyczynili się do tego, że ich kraj ostatecznie zlał się z Francją jako całość. Nawet narodowy hymn Francji, a wtedy hymn rewolucji"Morselieza"( La Morselieza) był ułożony w Strasburgu w 1792r. i ,jak niektórzy uważają, powinien nazywać się"Strasbougeoise" Jednak nadużycia i zwyrodniałość rewolucji francuskiej zaszokowały tradycyjnie tolerancyjnych Alzatczyków. Zaczęli więc popierać Napoleona Bonaparte. On również darzył ich sympatią. W swojej armii utworzył specjalne legiony , złożone wyłącznie z Alzatczyków. Po porażce Napoleona w 1815r. region był okupowany i przeżywał poważny kryzys gospodarczy, z którego wyszedł tylko w 1850r., dzięki ponownemu rozwojowi przemysłu. Przemysł tkacki w Alzacji był jednym z liderów światowych w tej branży. Wykopano dużo kanałów wodnych, zbudowano linie kolejowe. Z żyznych pól w Alzacji zbierano duże plony. Eksportowano wina, chmiel, tytoń.

W 1870r. rozgorzała wojna franko - pruska. Otto von Bismarck ( ówczesny kanclerz Prus i Rzeszy Niemieckiej) dążył do zjednoczenia wszystkich ziem niemieckich. Prusy dążyły do tego jeszcze w 1815r. w czasie Kongresu Wiedeńskiego, ale wtedy Prusy były jeszcze za słabe, a Austria , Anglia, Rosja i inni nie chcieli ich wzmocnienia, więc Alzacji Niemcy w 1815r. nie dostali. Za to teraz Niemcy były mocarstwem i z łatwością pokonały słabo zorganizowaną armię francuską. Bismarck ogłosił Alzację krajem Rzeszy ( Reichsland Elzass) i zaczął rządzić na swój ład. Język francuski od razu był zabroniony. Gazety i książki były wydawane tylko po niemiecku. Tysiące Francuzów mieszkających w Alzacji, a także Alzatczyków niezadowolonych z rządów Bismarcka wyjechało do Francji , a najwięcej do Ameryki. Jednak w składzie Niemiec Alzacja gospodarczo rozwijała się jeszcze intensywniej i to jej wyszło na dobre. W czasie pierwszej wojny światowej znów było tu jedno z największych , a może nawet największe pole walki w tej wojnie. Po pierwszej wojnie światowej, gdy Niemcy przegrały ją, Francja w 1918r. znowu zajęła Alzację, ale tym razem Alzacja dostała autonomię .Światowy kryzys gospodarczy 1930r. dotknął również i Alzację, a później w czasie drugiej wojny światowej poważnie ją zrujnował.

Tradycyjna flaga Alzacji: na czerwonym tle: z lewej strony biały ukośny pas z rucianą koroną, z prawej - złoty ukośny pas ze złotymi koronami.

We wrześniu 1939 r., kiedy Hitler rozpoczął inwazję na Polskę, a Francja wypowiedziała wojnę Niemcom, trzecia część mieszkańców Alzacji wyjechała w głąb Francji, do prowincji Perigord. Tu właśnie znajdowała się sławna linia obrony Moginot?a, która przebiegała przez sam środek Alzacji, przez całą jej długość, dziś zresztą Linia Maginot?a cieszy się niemałą popularnością wśród turystów i jest zaliczana do zabytków architektury wojskowej. W czerwcu 1940r. Niemcy jednak przełamali obronę Francuzów, zajęli Francję, a Alzacja znowu była włączona do Rzeszy Niemieckiej. Górnoniemiecki język był ogłoszony jako jedyny dozwolony na terenie Alzacji. Po wojnie w 1945r. Alzacja znowu przeszła pod władzę Francji. Od 1949r. w Strasburgu znajduje się siedziba Rady Europy, Parlamentu Europejskiego, Europejski Trybunał Praw Człowieka, a także Centralna Komisja Żeglugi na Renie. Dziś Alzacja jest przemysłowo rozwiniętym regionem. Wydobywana jest sól potasowa i kamienna; na Kanale Alzackim są elektrownie wodne, cieplne, a w Fessenheim jest jądrowa. W pobliżu Strasburga są 2 rafinerie ropy naftowej; jest dużo fabryk budowy samochodów (fabryka Pegeota w Miluzie), stocznie okrętów, są fabryki chemiczne, produkujące masy plastyczne, nawozy sztuczne, rozwinięty przemysł włókienniczy, spożywczy ( wina białe, wyroby z mleka, piwo). Rozwinięte jest również rolnictwo. Na nizinach uprawa zbóż, buraków cukrowych, chmielu, tytoniu, warzyw; na pogórzu Wegezów winnice i sady (głównie wiśniowe), hodowla bydła mlecznego i owiec. Rozwinięta turystyka. Gęsta sieć dróg samochodowych; przez Alzację przechodzi rurociąg z portu naftowego w Marsylii do Karlsruhe (Niemcy), żegluga na Renie i kanale Alzackim, międzynarodowy port lotniczy w Strasburgu. Wszystko to przy tym, że Alzacja jest jednym z najmniejszych regionów francuskich (190 km. długości i 50 szerokości), powierzchnia wynosi 8,3 tys. km. kwadratowych (to mniej więcej obszar Ziemi Wileńskiej), cała ludność regionu liczy 1.7 miliona mieszkańców. Patronką Alzacji jest św. Otylia, jest nawet góra jej imienia. Bardzo znana jest w świecie kuchnia alzacka, która wniosła niemały wkład do kuchni ogólnofrancuskiej. Niektórzy nawet uważają, że Alzacja dla Europy jest"oknem wystawowym sztuki kulinarnej". Dzięki sadom owocowym Alzacja jest najsłodszym regionem Francji. Znana jest ze swych ciast z owocami , kompotów, wyrobów cukierniczych. Miejscowe winnice znane są z wyborowych , głównie białych win, cieszących się uznaniem znawców na całym świecie. Alzacja jest największym we Francji producentem piwa.

Flaga Alzacko - Lotaryńskiego Ruchu Narodowego: dwa pasy poziome -czerwony i biały; na górnym czerwonym złoty krzyż lotaryński.

Można tu jeszcze dodać, że tradycja upiększania Bożonarodzeniowych choinek zrodziła się właśnie w Alzacji. Mieli Alzatczycy i swego przedstawiciela wśród papieży: w latach 1048-1054 pochodzący z Alzacji papież Leon IX przeprowadził reformę Kościoła. Do znanych osobistości zaliczyć można Dantesa, który w pojedynku zabił Puszkina, on również był Alzatczykiem.

Partie działające w Alzacji:

Alzacka Unia Ludowa; Ruch Alzackich Regionalistów; Alzacko-Lotaryńskie Forum Narodowe.