Nasz Czas

Wstęp

Światowa uprawa wiśni, wg statystyki międzynarodowej, koncentruje się, głównie w środkowo-wschodniej Europie, w tym: w WNP (ok.500 tys.t), Jugosławii (130 tys.t), Polsce (120 tys.t), na Węgrzech (90 tys.t), w Bułgarii (80 tys.t).

W ostatnich latach obserwuje się dużą dynamikę wzrostu produkcji.

Wybór stanowiska

Dla sadu wiśniowego najbardziej przydatne są wyżej położone tereny płaskie z możliwością spływu zimnego powietrza lub łagodne stoki południowo-wschodnie i południowo-zachodnie. Nie wskazane są natomiast zagłębienia terenu, gdzie tworzą się zastoiska mrozowe. W takich miejscach, drzewa odmian wrażliwych na mróz mogą podmarzać, a w konsekwencji podlegać chorobom kory i drewna i z czasem obumierać. Wszystkie odmiany wiśni mają wrażliwe na przymrozki wiosenne pąki kwiatowe i kwiaty.

Ważnym czynnikiem decydującym o powodzeniu uprawy wiśni jest wilgotność gleby i poziom wody gruntowej, która nie powinna występować do głębokości 150-200 cm. Również gleby piaszczyste bardzo przepuszczalne, o małej pojemności wodnej nie nadają się pod sad wiśniowy. Drzewa rosną na nich słabo i zrzucają nadmiernie zawiązki owocowe, zaś pozostałe owoce nie dorastają. Nieprzydatne pod wiśnie są też gleby zlewne, zwięzłe, wytworzone z ciężkich iłów i glin. Najlepiej nadają się pod sad wiśniowy gleby bielicowe, próchniczne o uregulowanych stosunkach powietrzno-wodnych. Wiśnie dobrze rosną i plonują również na lessach i głębokich rędzinach o podłożu wapiennym. Drzewa wiśni wymagają gleb o odczynie pH 6,0-7,0.

Nawożenie

Nawożenie organiczne w postaci obornika w dawce 30-40 t/ha należy wnieść najlepiej na rok przed założeniem sadu. Przy braku obornika na całą powierzchnię sadu, można go rozrzucić tylko w pasach o szerokości jednego przejazdu rozrzutnika do obornika, w miejscach przyszłych rzędów drzew. Jeżeli nie dysponujemy obornikiem, a gleba jest uboga w części organiczne, można zastosować w celu poprawy jej zasobności i struktury tzw. nawożenie zielone. W sezonie, przed założeniem sadu, cennym przedplonem dodatkowo odkażającym glebę będzie gorczyca biała w ilości 20 kg/ha z dodatkiem facelii - 10 kg/ha. Taką mieszankę możemy wysiać i przeorać w sezonie nawet dwukrotnie, co zrekompensuje nawożenie obornikiem. W przypadku gleb kwaśnych należy stanowisko zwapnować, używając wapna magnezowego w dawce 2,0 t/ha.

Niezależnie od nawożenia organicznego wysiać należy nawozy mineralne "na zapas". Standardowe dawki wynoszą ok.200-300 kg potasu i fosforu na hektar. Przed sadzeniem wiśni dobrze byłoby wykonać głęboszowanie na głębokość 40-50 cm poprawiające warunki wodno-powietrzne w glebie poprzez zlikwidowanie tzw. podeszwy płużnej. Jeżeli nie jest to możliwe, np. z braku głębosza, należy wykonać podorywkę, a w następnej kolejności orkę właściwą na głębokość min.30 cm. Przed tyczeniem pole dokładnie wyrównać ciężką broną.

Wytyczanie rzędów i rozstawa sadzenia

Jeżeli jest to możliwe, przy wytyczaniu rzędów należy zachować orientację południe - północ gwarantującą lepsze naświetlenie koron drzew, z czym wiąże się równomierne dojrzewanie owoców. Na polu przeznaczonym pod sad tyczenie rozpoczyna się od wyznaczenia kąta prostego w czterech rogach kwatery, choćby nie miała kształtu kwadratu lub prostokąta. Pozostałe kawałki pola - kliny - wymierza się na końcu. Kąt prosty w najprostszy sposób można wyznaczyć za pomocą sznura, opierając się na twierdzeniu Pitagorasa. Jeśli jeden bok trójkąta będzie miał 3 m długości, drugi 4 m, a trzeci 5 m to pomiędzy bokami krótszymi powstanie kąt prosty. W ten sposób wyznacza się wszystkie 4 boki kwatery. Następnie na wytyczonych bokach wyznacza się za pomocą taśmy mierniczej, drutu lub sznura miejsca pod drzewka wbijając paliki. Zarówno rozstawa między rzędami, jak i w rzędach drzew, zależy od wielu czynników - rodzaju gleby, podkładki i siły wzrostu odmiany. Wiśnie uszlachetniane na antypce można sadzić ok.l m gęściej w rzędzie niż szczepione na czereśni ptasiej. Na glebach słabych, rozstawy zarówno w rzędach, jak i między rzędami, mogą być mniejsze. Dotychczas stosowaną rozstawą dla wiśni była: 4,0 m między rzędami i 3,0 m w rzędach.

Obecnie wiśnie sadzi się bardziej intensywnie, tj. 3,8 m - 4,0 m między rzędami i 1,5-3,0 m w rzędach. Zakładając, że sad wiśniowy rentowny jest do 12-14 roku po posadzeniu, dąży się do uzyskania maksymalnie wysokich plonów w pierwszych latach życia wiśni. Takie warunki spełnia tylko sad intensywny o zwiększonej liczbie drzew na jednostce powierzchni.

Sadzenie drzewek

Z różnych względów praktykowane są przez sadowników dwa terminy zakładania sadów wiśniowych. Korzystniejszym terminem sadzenia wiśni na miejsce stałe jest późna jesień, tj. druga połowa października. Niektórzy z sadowników praktykują (co jest ze wszech miar wskazane) sadzenie okulantów wiśni "ze szkółki do sadu", bez pośredniego dołowania. Jeżeli jest to możliwe, mamy wówczas pewność, że system korzeniowy i część nadziemna nie uległy w trakcie sortowania, wiązania i dołowania niepotrzebnemu przesuszeniu i częściowemu powierzchniowemu uszkodzeniu, np. otarciu kory sznurkiem.

Należy zadbać o to, by bezpośrednio po wykopaniu ze szkółki drzewka zostały zabezpieczone przed wysychaniem w czasie transportu i jak najszybciej wysadzone w sadzie. Taka metoda gwarantuje bardzo dobre przyjęcia i zapewnia wysoką zdrowotność drzewek. Jeżeli wiśnie nie zostały posadzone jesienią, należy to zrobić jak najwcześniej wiosną. Ujemną stroną wiosennego sadzenia jest bardzo często brak wody w momencie adaptowania się drzewek w sadzie. W razie potrzeby wskazane jest podlewanie. Drzewka sadzi się w miejscach uprzednio wytyczonych i zaznaczonych przy pomocy kołków. Ważne jest, aby drzewko z odpowiednio przyciętym systemem korzeniowym, stosownie do wielkości dołka (korzeni nie można zawijać), zostało posadzone na głębokość taką, na jakiej rosło w szkółce lub nieco głębiej. Korzenie przysypać należy wierzchnią warstwą gleby z wykopanego dołka i dobrze ją udeptać. Przy sadzeniu jesiennym, wokół drzewek usypać kilkunastocentymetrowy kopczyk. Zabezpieczy to korzenie przed przemarzaniem w czasie mroźnej, bezśnieżnej zimy. Wiosną kopczyki rozgarnia się, tworząc w razie potrzeby "misy"przydatne przy tradycyjnym podlewaniu punktowym. Zarówno przy jesiennym, jak i wiosennym sadzeniu, wskazane jest ściółkowanie gleby wokół wysadzonych drzewek obornikiem, uważając, by obornik świeży nie stykał się bezpośrednio z pniem. W przeciwnym wypadku grozi to uszkodzeniem pnia i szyjki korzeniowej.

(Ciąg dalszy tematu dotyczący cięcia i formowania koron, nawożenia i utrzymania gleby oraz chorób i szkodników opublikujemy w nastepnym numerze.)