UE i przedsiębiorczość


Reprodukcja stada

Jakość inseminacji

Osoba wykonująca zabieg inseminacji ma wielki wpływ na jej jakość. Najlepsze wyniki osiągają doświadczeni inseminatorzy zawodowi. W wileńskim rejonie pracuje 8 dobrze wyszkolonych inseminatorów

Stanisław Zacharewicz- mieszka we wsi Rudamina, tel. domowy 2320545, kom. 869830266; Gintautas Danielius-mieszka w Wilnie, tel. kom. 868675654; Arűnas Raila- mieszka we wsi Suderwie, tel. domowy 2490217, kom. 868250781; Arnoldas Đneideris - mieszka we wsi Paberţë, tel. domowy 2586246, kom. 868652285; Algirdas Ruzgas - mieszka we wsi Danilava, tel. domowy 2325493, kom. 868021 I 09; Gediminas Iwanauskas - mieszka we wsi Suţonis, tel. domowy 2505447; Michail Gołubowski - mieszka we wsi Rudamia, tel. domowy 2320754; Arwidas Ramoszka - mieszka we wsi Đatrininkai, tel. kom. 868774067;

W wypadku niejakościowej pracy inseminatorów zwracać się pod adresem : ul. Gamyklos 42A, Rudamia, rejon wileński, telefon : 2320350 lub kom. 861606337; do inspektor Ireny Wołkowej.

Obok jakości pracy techników inseminacji, duży wpływ na skuteczność unasieniania ma jakość nasienia różnych buhajów.

Oto lista podstawowych zaleceń na drodze do dobrej reprodukcji stada:

1. Często przeprowadzać wykrywanie rui, co najmniej trzy razy dziennie;

2. Dokładnie obserwować krowy w terminach spodziewanej rui;

3. Inseminować krowy 10 do 15 godzin po zauważeniu objawów rui;

4. Większość krów powinna być inseminowana po raz pierwszy około 50 do 75 dni po wycieleniu, co zwykle przypada na drugą lub trzecią ruję;

5. Zaobserwować, czy w 3 i 6 tygodniu od ostatniej inseminacji nie powtórzą się objawy rui;

6. Zlecać inseminacje zawodowemu inseminatorowi;

7. Dążyć do właściwej kondycji przy wycieleniu;

8. Szczególnie w początkowym okresie laktacji zapewnić krowom ciągły dostęp do dobrze zbilansowanych wysokiej jakości pasz objętościowych i treściwych, zawierających potrzebne związki mineralne;

9. Zachować jak najlepsze warunki higieniczne podczas wycielenia.

Inseminacja we właściwym czasie

Najlepsze rezultaty zapewnia inseminowanie pod koniec okresu stojącego lub na początku okresu późnej rui. Inseminacja krowy we wczesnej fazie rui jest bezcelowa. W tych gospodarstwach, gdzie wykonywana jest sztuczna inseminacja, należy wszystkie krowy, u których zaobserwowano ruję rano, poddać inseminacji jeszcze tego samego dnia. Krowy, które następnego ranka nadal mają ruję, powinny zostać inseminowane ponownie. Jeśli ruję zaobserwowano po raz pierwszy po południu lub wieczorem, to inseminacja może zostać bezpiecznie odłożona do następnego dnia rano.

Wykrywanie rui.

Wykrywanie rui ma bardzo istotny wpływ na długość okresu międzywycieleniowego. Optymalny okres międzywycieleniowy może zostać osiągnięty jedynie jeśli zarządca stada dokładnie planuje inseminację w dobrze odżywianym i zdrowym stadzie. Planowanie zaczyna się na kilka miesięcy przed zamierzonym kryciem, przez co niezmiernego znaczenia nabiera opracowanie dobrego programu wykrywania rui i prawidłowe jego wykonywanie, zwłaszcza, że z szeregu powodów wykrycie rui bywa znacznie utrudnione. Wymienić należy tu następujące czynniki:

- długość cyklu rujowego waha się od 18 do 24 dni, - często oznaki rui trwają tylko przez krótki okres czasu, - zachowanie krów w czasie rui przyjmuje różne formy, - długość rui u poszczególnych krów wykazuje spore zróżnicowanie, zwłaszcza w przypadku dziewiczych jałówek - zwykle aktywność seksualna jest najwyższa pomiędzy godziną 6 po południu a 6 rano i w dużej mierze zależy od temperatury otoczenia.

Wczesna faza rui

Dojrzała płciowo i nie zacielona krowa ma ruję co 18 - 24 dni. Ruja zaczyna się jednocześnie z rozwojem jajeczka w jajniku. W okresie tym, trwającym od 6 do 24 godzin, w zachowaniu krowy można zauważyć tzw. wczesne oznaki rui, tj.:

- krowa odsuwa się gdy jest obskakiwana, próbuje wspinać się na inne krowy, obwąchuje inne krowy, szuka towarzystwa innych krów, opiera pysk, jest niespokojna, interesuje się otoczeniem, ma wilgotny i lekko spuchnięty srom, ryczy.

Stojąca faza rui

Wczesna faza rui przechodzi w fazę stojącą. Długość tej fazy waha się od 6 do 18 godzin. Oznaki tej fazy rui są następujące:

- krowa stoi, gdy jest obskakiwana (tzw. odruch tolerancji, jest to najważniejsza oznaka rui), obskakuje inne krowy, opiera pysk, często ryczy i jest niespokojna, interesuje się otoczeniem, strzyże uszami, wygina kręgosłup, z częścią lędźwiową skierowaną do dołu a kością krzyżową do góry, regularnie obwąchuje organy płciowe innych krów, ma czerwony i napuchnięty srom oraz wyraźnie widać wydzielany śluz, ma zmierzwioną sierść u nasady ogona w wyniku obskakiwania, ma mniejszy apetyt i przeważnie daje mniej mleka.

Oznacza to, że po przeprowadzeniu zabiegu inseminacji nie można zaprzestać wykrywania rui. Szczególnie, kiedy w czasie do trzeciego tygodnia po przeprowadzeniu inseminacji nie widać żadnych oznak rui, wiele osób dochodzi do wniosku, że krowa jest cielna. Jednak w tym czasie nie jest to jeszcze takie pewne i dlatego trzeba kontynuować obserwacje w trzecim i szóstym tygodniu po inseminacji. Jeśli krowa znów będzie miała ruję, to należy powtórzyć zabieg inseminacji, żeby nie stracić jeszcze więcej cennego czasu.

Irena Wołkowa, tel. 23 203 50

Stronę przygotowała Lila Maksimowicz

Nasz Czas 8/2003 (597)